Verslag van de bijeenkomst op 19 oktober
De verdwijnende dialoog…of toch niet?
Met het bekende ‘doe normaal man’- filmpje van Wilders en Rutte in de tweede kamer, opende Rien vd Zeijden de avond. Het debat is een mediageniek theater geworden met winnaars en verliezers, was zijn stelling. Wat opvalt is de voorspelbaarheid, het niet luisteren, we geven het echte gesprek uit handen en een gezamenlijk onbevooroordeeld denken is ver te zoeken.
Dat wil niet zeggen dat de dialoog een lievig en zweverig gesprek is waarin geen polarisatie mag zijn. Van der Zeijden refereerde aan de recente Abel Herzberglezing van Femke Halsema waarin ze een lans brak voor het conflict. Polarisatie heeft een functie. Het maakt dingen helder en het zet ons op scherp.
Via een verhaal over het denken van de fysicus en filosoof David Bohm liet van der Zeijden zien dat we in een ‘hyper-atomaire ik-cultuur’ leven. Terwijl de natuurkundigen al veel verder zijn, is ons bewustzijn als het ware nog Newtoniaans, gericht op het individu als het kleinste deel. De enorme fragmentatie die het oude wetenschappelijke wereldbeeld heeft veroorzaakt is sociaal niet meer vol te houden. Bohm spreekt over de ‘impliciete orde’ in de kosmos. We moeten volgens Bohm ‘leren alles te zien als een deel van een onverdeelde heelheid’. We zijn dus niet een optelsom van delen, maar delen die beantwoorden aan een groter geheel.
Van der Zeijdens conclusie was dat de Dialoog een gemeenschappelijk denken probeert te creeren en dat is een antwoord op de fragmentatie van de samenleving. Werken aan gedeelde betekenisgeving betekent werken aan het cement van een samenleving.
Hij eindigde met een filmpje van Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam: hoe verhouden dialoog en dogma zich tot elkaar? Hoe leren we de mensen dat er naast jouw dogma een weg is naar de dialoog? Kan dat wel? Dat vraagt om leiderschap. Het werd een avond waarin het publiek werd geprikkeld en uitgedaagd om zich uit te spreken en te blijven luisteren naar elkaar.