Het begrip Waarheid heeft nu wel zijn langste tijd gehad. Het is zwaar verouderd omdat de Waarheid een veel te complex begrip is geworden, omdat de wereld te complex is geworden, omdat er zoveel soorten waarheden en pseudo-waarheden in omloop zijn gebracht. Je weet niet meer aan welke feiten je je vast moet houden, welke betekenis en interpretatie je aan feiten moet geven. Of sterker nog: wat zijn feiten eigenlijk?
Filosofen hebben zich al eeuwen theoretisch en praktisch bezig gehouden met het probleem Waarheid en natuurlijk kwamen die er ook niet uit. Maar hun ideeën erover zijn nog wel redelijk te overzien als je een beetje in de stof bent opgevoed. De gewone man maakte zich er eeuwenlang ook niet al te druk over. Wat waar is werd je door de machthebbers en gezagsdragers voorgehouden, en als je het er niet mee eens was of het allemaal niet begreep dan was er nog altijd het zwaard en het grote oplosmiddel: de Ware God en zijn ondoorgrondelijke wegen. Maar wat moet je, nu God dood is verklaard, de Macht gedemocratiseerd, de Wetenschap verdacht is en de Vrijheid van denken en doen zo groot is dat je het zelf maar uit moet zoeken wat waar of gelogen is?
Nou goed, als je er dan aan de voorkant van de Waarheid niet in kan, dan moet je het eens aan de achterkant van de Waarheid proberen, want daar zit de Leugen. Jah, zeg je, maar als je niet weet wat de Waarheid is dan weet je ook niet wat een Leugen is. Fout! Dat weet je dondersgoed! Of beter gezegd, je voelt het onmiddellijk als je liegt! Waar of niet?
Je weet misschien niet altijd of je het bij het juiste end hebt maar je voelt wel onmiddellijk aan je water dat je iets leugenachtigs zegt of doet. De geleerden hebben trouwens al vaak genoeg vastgesteld dat een mens per dag enkele tientallen malen liegt of iets wat er op lijkt. Ik bedoel, we weten het, we voelen het als we ‘iets onwaars’ zeggen.
Dus wat staat ons te doen als we toch zoveel als mogelijk Waarheid willen spreken? Nou, dat betekent dus zoveel mogelijk de Leugen terugdringen. De wereld zou er wel wat beter door draaien, toch?
Maar hoe doe je dat praktisch, gewoon dagelijks minder leugenachtig zijn en daarmee de wereld wat verbeteren? Da’s niet zo moeilijk, gewoon dagelijks een leugenlijstje aflopen. Een checklijstje boven je bureau, op de koelkast of in je computer hangen. En dan trainen.
Chris koopmans
(Chris Koopmans is klinisch psycholoog en trouw bezoeker van het Filosofisch Café in Sneek. Bent u ook geïnteresseerd in het leugenchecklijstje? Neus dan eens rond op zijn site: www.webnotities.nl Lees ‘checklist voor waarheidlievenden’)