Column…

 “Wilde ik wel weer ‘es een column schrijven voor de Filosofenclub?” Jawel.

Maar bij nader inzien – je moet tenslotte bij alles eerst je grenzen in kaart brengen en bij de FC Sneek treden er genoeg competente filosofen op – moest ik me maar niet vertillen aan een columnpje over filosofie. Een filosofietje over columns past beter.

Een column, wat is dat? : een stuk in de krant, dacht ik, één kolom, langwerpig dus. Niet te lang, maximaal 500 woorden bijvoorbeeld, ondertekend, regelmatig verschijnend, kritisch of speels, anekdotisch verhalend ook wel. Zoiets.

Toen ik mijn eerste column voor de “Leeuwarder Courant” in druk zag, bleek die drie kolommen te beslaan. In maandblad “de Zakenspiegel” besloeg hij maar liefst een hele pagina!

Dat klopte dus al niet, maar ik begreep ook wel dat je als nieuwbakken stukjesschrijver niet meteen de redactielokalen kunt binnenstappen om uit te leggen dat de lay-out moet worden omgegooid. Bovendien: niet alles hoeft precies te kloppen in het leven en al helemaal niet bij columns. Columns zijn niet orthodox, columns zijn vrijzinnig. Er zijn er wel veel – misschien een beetje teveel. Er is een bonte rij van soorten en maten.

Speelse, creatieve stukjes – stof tot overpeinzing. “Schrijvend hardop denken over een actueel thema” zegt Elsbeth Etty. Mijn beeld is in mijn schrijvende vlegeljaren gevormd door Jan Blokker in de Volkskrant, Simon Carmiggelt in het Parool of Nico Scheepmaker. De laatste onder welk pseudoniem en in welk blad dan ook. Of later door fenomenen als Martin Bril, A.L. Snijders of Youp van ’t Hek. Er zijn deelterreinen met specialisten. Wouter Klootwijk is mijn absolute voedsel- en warenautoriteit. In een onnavolgbare stijl. En de sportwereld is prettig  toegankelijk met Marijn de Vries.

Niet alles wat er cursief of langwerpig uitziet is overigens meteen maar een column. Maar er zit nog altijd wel degelijk koren tussen het kaf. Het is te vinden: Verrukkelijke typeringen, originele waarnemingen, tot nadenken stemmende associaties. Een scherpzinnige blik vanuit een heel andere hoek. De werkelijkheid wordt een kwartslag gedraaid. Een originele belichting. Een hilarische beschrijving van een officiële gebeurtenis, een messcherpe analyse, onttakelende anekdotes; speelse, lichtvoetige oplossingen voor veel te serieus genomen non-problemen; vileine spot, een mooi idee, maar met een dubbele bodem.

Er wordt verwarring gesticht: ballen het veld ingerold terwijl de officiële bal ook nog rouleert. Er worden vliegers opgelaten, die misschien niet opgaan – maar dat zie je niet meteen. Er wordt gerelativeerd, gebadineerd en (sorry) ge-ontmythologiseerd.  

Je wordt op het verkeerde been gezet, maar dat heb je de volgende dag pas door. Overigens: Wanneer is een been eigenlijk verkeerd? Is er wel een verkeerd been? Of was dat nu juist het goede?

 Voer voor filosofen.

                                                            Hartkamp