Nieuwsbrief september 2020

Wat in het vat zit…..

Als bestuur van het Filosofisch Café hebben we intensief gesproken over de geplande doorstart vanaf september. We waren vol optimisme en hebben een interessant programma klaar staan. We zien echter ook dat de dalende trend van het corona-virus zich niet heeft doorgezet. Veel (oudere) bezoekers durven dit soort bijenkomsten nog niet aan. Minder publiek betekent bovendien minder inkomsten om onze sprekers te betalen. We willen graag veilig en ontspannen bij elkaar komen. Daarom hebben we alsnog besloten om onze herstart uit te stellen tot januari 2021.

Gelukkig hebben we de spreker van 15 september, Bastiaan Brink, direct weten te verplaatsen naar 16 februari.

Op 19 januari trappen we af met de filosoof Ronald Hünneman.

Filosofie toegankelijk maken, dialoog bevorderen en zo werken aan meer samenhang, dat is de missie van het Filosofisch Café Sneek. We zullen daarbij andere vormen moeten ontwikkelen om de verbinding met ons publiek sterker te maken: Artikelen en blogs met elkaar delen, kleinschalige cursussen organiseren, filosofen vinden die hun hand niet omdraaien voor een zoom-sessie…  Dit alles onder het motto: fysiek waar het kan, online waar het nodig is. Daarom doe ik graag een oproep om te reageren op deze mail met ideeën en hulp. Misschien dat deze coronatijd hele nieuwe vormen mogelijk gaat maken en extra kansen geeft om jongeren bij de filosofie te betrekken. Uw mail wordt beantwoord!

Met een vriendelijk filosofische groet,

Namens het bestuur.

Rien van der Zeijden

Nieuwsbrief december 2019

Het bestuur van het Filosofisch Cafe Sneek wenst u mooie feestdagen. Wat hebben we voor u in petto de komende maanden? Een mail om te bewaren!

21 januari                

Thijs Lijster                          Kijken, proeven, denken: over kunst en esthetica

In ons spreken en denken over kunst wordt het kunstwerk nog al te vaak als een passief object voorgesteld waar we over kunnen of moeten spreken, nadenken, reflecteren, en discussiëren. Thijs Lijster stelt tegenover het denken over kunst van de traditionele esthetica een denken door kunst. Zijn uitgangspunt is dat kunst ‘terugdenkt’: het kunstwerk is een vorm van denken, letterlijk een denkvorm of denkbeeld, een ding-dat-denkt. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor ons begrip van kunst, maar ook voor de praktijk van kunstkritiek, en voor de relatie tussen filosofie en kunst. Of anders gezegd: voor het kijken, het proeven en het denken.

Thijs Lijster (1981) is o.a. als universitair docent kunst- en cultuurfilosofie verbonden aan de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn boek De grote vlucht inwaarts (2016) werd genomineerd voor de Socrates wisselbokaal en bekroond met de Essayprijs van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. In 2019 verscheen zijn nieuwe essaybundel Kijken, proeven, denken. Essays over kunst en kritiek (Bezige Bij).

18 februari

Marc Schuilenburg            Hysterie, een cultuurdiagnose

Hysterie is het basisingrediënt van onze Westerse cultuur stelt filosoof Marc Schuilenburg in zijn nieuwe boek ‘Hysterie. Een cultuurdiagnose’. Twitter, de beeldvorming rond asielzoekers, het jaarlijkse Zwarte Piet-debat, het collectieve gevoel van onveiligheid, het zijn volgens Schuilenburg allemaal uitingen van wat hij in zijn boek de “opgewonden grondtoon” van onze cultuur noemt en diagnosticeert als uiting van hysterie. Denk op 18 februari 2020 met Marc Schuilenburg verder over wat hysterie is en waarom ze juist nu overal de kop op steekt. Zie ook het interessante artikel in Volzin hierover: http://marcschuilenburg.nl/wp-content/uploads/2019/12/Volzin.pdf

Marc Schuilenburg is een Nederlands filosoof en jurist. Hij doceert aan de afdeling Strafrecht en Criminologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. In 2012 promoveerde hij in de sociale wetenschappen op het proefschrift ‘Orde in veiligheid. Een dynamisch perspectief’.

17 maart

Jeroen Linssen                   Hebzucht, over de normalisering van een ondeugd

In deze lezing gaat Jeroen Linssen in op de wijze waarop de filosofen in de afgelopen duizend jaar de passie van de hebzucht hebben bejegend. Aan de ene kant wordt hebzucht gezien als de wortel van al het kwaad. Aan de andere kant wordt hebzucht, vanaf de zeventiende eeuw, positiever benaderd. Hebzucht zou immers ook gunstige effecten bewerkstelligen. Linssen zal ten eerste laten zien dat deze tweeslachtige houding zowel nu als in een ver verleden aan de orde is. Ten tweede zal hij ingaan op de hedendaagse filosofisch-ethische kritiek op de hebzucht. Hij zal betogen dat die kritiek getuigt van een zekere naïviteit, immers is hebzucht niet een bijna vanzelfsprekend element geworden in de huidige neoliberale ondernemersmaatschappij.

Dr. Jeroen Linssen is universitair hoofddocent sociale en politieke filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is tevens onderwijsdirecteur van de faculteit filosofie, theologie en religiewetenschap. Hij schreef onlangs het boek Hebzucht. Een filosofische geschiedenis van de inhaligheid.

22 april (let op: woensdag!)

Siebren de Ringh en B-ware!

Kom naar de wervelende slotavond van dit seizoen met een andere opzet: Bluesmuziek en filosofie. Siebren de Ringh deelt zijn favoriete filosofische inzichten die hem hebben geholpen in zijn persoonlijke ontwikkeling en in de praktijk van elke dag. Dit doet hij op een toegankelijke en energieke manier. Er is gelegenheid om de dialoog aan te gaan en de inzichten worden kracht bijgezet door top blues band ‘b-ware’. Filosofie als de taal van de ratio en blues als de taal van het gevoel. Siebren de Ringh is managementcoach  en teamontwikkelaar en heeft de gave om grote thema’s licht te brengen.

Nieuwsbrief september 2019

Met enige trots presenteren we het jaarprogramma van het Filosofisch Café Sneek. We hebben voor u contact gelegd met filosofen die hun sporen verdiend hebben in het vak en, ook belangrijk, een goed verhaal kunnen vertellen! U komt thema’s tegen als: liefde en vrijheid, hebzucht, hysterie maar ook: ‘stoïcijnse levenskunst’. Wij hopen dat de lezingen bijdragen aan uw behoefte aan verdieping. Noteert u de data?

17 september          –          Erno Eskens

Wat als dieren rechten krijgen….?

Mag je een dier zonder vorm van proces opsluiten? In november 2016 besloot de Argentijnse rechter Mauricio van niet. Chimpansee Cecilia zou zo op de mens lijken dat ze voor burgerrechten in aanmerking kwam. De uitspraak trok wereldwijd aandacht. In de Verenigde Staten lopen inmiddels meerdere processen om dieren als rechtssubject aangemerkt te krijgen en ook in Nederland onderzoekt men de mogelijkheden voor een proefproces om de opsluiting van dieren als strafbaar feit aan te merken.

Als dieren rechten krijgen – klaarblijkelijk kan het – dan is de volgende vraag: welke dieren komen voor welke rechten in aanmerking. Zijn er heldere criteria ? Filosofen wijzen op het hebben van pijn, het worstelen met emoties of het nastreven van bepaalde doelstellingen. Als we deze criteria serieus nemen en strikt hanteren, wat zijn dan de gevolgen. Betekent dit het einde van de veeteelt? En moeten planten en bacteriën dan soms ook rechten krijgen? Hoe ver gaat dit eigenlijk? Saoedi-Arabië heeft inmiddels burgerrechten toegekend aan een intelligente robot. Ze heet Sophia en ze heeft een eigen paspoort. Zijn het excessen? Of staan we, zoals Erno Eskens denkt, pas aan het begin van een ‘zoölogische revolutie’.

Erno Eskens

Dr. Erno Eskens is uitgever filosofie en geschiedenis bij Boom Uitgevers Amsterdam. Hij werkte eerder als (hoofd)redacteur bij Filosofie Magazine. Hij schreef meerdere boeken waaronder ‘Democratie voor dieren’ en ‘Een beestachtige geschiedenis van de filosofie.’ 

15 oktober   –                      Miriam van Reijen

Stoïcijnse levenskunst; evenveel geluk als wijsheid

‘Stoïcijns’ wordt helaas tegenwoordig vaak opgevat als gevoelloos en zelfs onverschillig. Maar als we de stoïcijnse filosofie (o.a. Epictetus en Seneca) nader bekijken, blijkt het tegendeel waar te zijn! Het zijn emoties als woede, teleurstelling en jaloezie die mensen vaak ongevoelig maken. Het is juist degene die door zulke emoties wordt gekweld, ofwel lijdt, die geen gevoelens van dankbaarheid, mildheid, geluk en liefde kan ervaren. Miriam van Reijen zal in haar lezing laten zien, ook aan de hand van concrete voorbeelden, hoe de lastige en pijnlijke emoties ontstaan, en hoe filosofie, dat wil zeggen, zelfkennis en kritisch denken, ze kan laten verdwijnen. 


Miriam van Reijen

Dr. Miriam van Reijen heeft een lange ervaring in het geven van lezingen, workshops, trainingen en cursussen over de Stoïcijnse filosofie en over Spinoza, en over praktische filosofie, zoals filosoferen over emoties, over de goede keuze’ en over filosofie als levenskunst. In 2010 promoveerde zij aan de Universiteit van Tilburg op Spinoza.

19 november                      –          Jannah Loontjens

Als het over liefde gaat

In haar lezing zal Jannah zich buigen over de vraag wat het betekent om ‘vrij’ te zijn. Naar aanleiding van haar meest recente boek Als het over liefde gaat, waarin zij schrijft over een wandeling door Umbrië die ze samen met haar geliefde maakte, in de voetsporen van de schrijfster Frida Vogels, zal ze vertellen hoe ze al wandelend op zoek ging naar een gevoel van vrijheid, in het wandelen én in de liefde. Hoe deed dat haar nadenken over  verschillende filosofische definities van en overpeinzingen over vrijheid?

Jannah Loontjens is schrijfster, dichteres en filosofe. Zij promoveerde op haar proefschrift Popular Modernism. Ze geeft les en schrijft o.a. voor Trouw, De Groene Amsterdammer en NRC.

En verder in 2020:

21/1   Thijs Lijster:                          Kijken, proeven, denken: over kunst en esthetica

18/2   Marc Schuilenburg:             Hysterie, een cultuurdiagnose

17/3   Jeroen Linssen:                     Hebzucht, seks en macht

21/4   De blues en de filosofie:      een muzikaal/filosofische slotmanifestatie!

Houd onze website in de gaten voor het laatste nieuws, bv de nieuwe column van Rien vd Zeijden: Ik zijn is niet zijn.

De bijeenkomsten worden gehouden in Zalencentrum de Walrus, Grote Kerkstraat 10 Sneek. Entree € 7,50 – We starten om 20.00 uur.

Nieuwsbrief december 2018

Een denkbare toekomst…

Het filosofisch café Sneek pakt de eerste helft van 2019 uit met een paar prachtige avonden. Wij hopen dat we u hiermee voldoende filosofisch gereedschap bieden om naar belangrijke maatschappelijke thema’s te kijken. Noteer ze alvast in uw agenda!

15 januari – Rien van der Zeijden – De oude wijsheid van het labyrint

Een hele stoet van coaches vertelt ons tegenwoordig dat we onze ‘eigen weg’ moeten kiezen en dat we onze uniciteit, onze ‘diepste kern’ moeten ontdekken om echt gelukkig te worden. Wordt ons hier niet een worst voorgehouden? Is dit een verleidelijke illusie in een tijd van protocollen, taakomschrijvingen en ‘voor jou een ander als het niet meer gaat…’? En hoe zit het met ons overvraagde ZELF? hoe denken filosofen daarover? Wat is dat toch? Dat wat we zo dicht bij ons dragen, wat ons richting lijkt te geven en waar we tegelijk altijd naar op zoek blijven?

Theoloog, coach en ritueelbegeleider Rien van der Zeijden heeft achterin zijn tuin al jaren een labyrint. Spelend met bovenstaande vragen neemt hij ons mee in een filosofische, muzikale en rituele zoektocht naar ‘de weg’. Hij doet dat samen met harpiste Marga Medema.

19 februari – Martien Schreurs –  Opleiding tot ‘mens’?

Hoe kunnen wij kinderen en jongeren vormen tot burgers die hun verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, hun medemensen en de wereld? Wat willen wij ze echt meegeven in het onderwijs en in de opvoeding? Ouders, jongerenwerkers en docenten worstelen met deze zeer actuele vragen.  

Er is een lange traditie van pedagogen die wegwijzers bieden voor mensen die volwassen willen worden. Die traditie wordt met de term “Bildung” of “vorming” aangeduid. In de humanistische Bildungstraditie gaat het om het streven om onze betrokkenheid op elkaar en op de wereld te vergroten en te verdiepen. De humanistische denker Martien Schreurs (Universiteit voor Humanistiek) zal bij deze traditie te rade gaan om antwoorden te vinden op de vragen van deze tijd.  

19 maart – Jan Flameling – Klimaatverandering, wat te doen?

Wij leven in het antropoceen: het tijdperk waarin de mensheid als nooit tevoren zijn invloed op de aarde laat gelden. Die invloed heeft catastrofale gevolgen: het stijgen van de zeespiegel, klimaatopwarming, meer broeikasgassen en het uitsterven van soorten zijn slechts enkele voorbeelden.

Hoe het tij te keren? Hoe een homo ecologicus te worden? Wat te doen?

In zijn lezing laat de filosoof Jan Flameling je kennismaken met Peter Sloterdijk die ons voorstelt ons niet langer als ‘enkeling’ en onverschillig toeschouwer op te vatten, met Timothy Morton die in zijn boek Ecologisch wezen ons vraagt op een andere manier om te gaan met niet-menselijke wezens en met Thich Nhat Hanh die ons oproept wakker te worden en vanuit liefde voor ‘Moeder Aarde’ te leven.

16 april – Ronald Hünneman – Welwillendheid

Begrijpen wat een ander bedoelt vanuit haar of zijn denkkader is niet toereikend in situaties waarin de meningen sterk uiteen lopen. Ronald Hünneman zal betogen dat het principe van welwillendheid een grotere overgave verlangt. Het principe werd in de filosofie voor het eerst duidelijk beschreven door Donald Davidson, en later door anderen, zoals Richard Rorty, gebruikt om communicatieve, intermenselijke confrontaties te analyseren. Wat betekent dit als we dit toepassen op hedendaagse discussies en maatschappelijke, politieke conflicten?

Filosoof gaat het theater in!

‘Filosoof en theatermaker Ronald Hünneman is weer eens vrijgezel en begint op Tinder een zoektocht naar een aantrekkelijke vrouw met gevoel voor ironie…’ Zo begint de aankondiging van DE FLUTFILOSOOF, een theaterproductie door Ronald Hünneman (onze spreker op 16 april). Hiermee toert hij door Nederland. Op 2 april is hij te zien in Cultuurkwartier Sneek. We houden u op de hoogte.

Column

‘Juist omdat het nu zo donker is, kan het straks weer licht worden…’

Lees de nieuwste column van Martien Schreurs (onze spreker op 19 februari) op de website.

Het team van het Filosofisch Café Sneek wenst u een luisterrijk 2019 toe! Het team bestaat uit: Anna Riemersma, Rien van der Zeijden, Piety Andela, Jans Groothuis, Wiekie vd Sluis, Durk van Netten, Afke de Vries en Rik de Jong

Nieuwsbrief juni 2018

Het filosofisch café Sneek staat na de vakantie weer paraat om met u van gedachten te wisselen over ‘Het Leven’. Dit keer met drie interessante sprekers in het najaar en een cursus filosofie van Anna Riemersma. Een mooi vooruitzicht om alvast in uw agenda te noteren.

18 september: Verbeelden, vernietigen en scheppen ; Albert Bouwman

Hoe is het om op te groeien met een sterke verbeelding? Hoe is het om die verbeelding in je tiener en twintiger jaren kwijt te raken? Hoe helpen Nietzsche en Sartre om verbeelding te vernietigen en weer op te bouwen? Albert vertelt naar aanleiding van zijn eigen jeugd wat verbeelding betekende en wat het betekent die te verliezen mede door Nietzsche en Sartre, maar ook hoe dezelfde filosofen hem hielpen opnieuw verbeelding te scheppen.

Albert Bouwman (1980) was voorheen docent filosofie in het voortgezet onderwijs en is mede-oprichter van Bijzondere Busrit (www.bijzonderebusrit.nl), een filosofische reis van 1 dag met muziek, diner en lezing door de binnenlanden van Friesland, Groningen of Drenthe. Daarnaast is hij onder andere spreker bij het Filosofie Café Fryslân, Humanistisch Verbond, Nacht van de Filosofie Fryslân, Volksuniversiteit Fryslân.

16 oktober: Han Thomas Adriaenssen

Dr. Han Thomas Adriaenssen is universitair docent bij de Faculteit Filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn interesse ligt in het werk van middeleeuwse en vroegmoderne filosofen en hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van de epistemologie en cognitieve psychologie. In 2017 werd zijn boek Representation and Scepticism from Aquinas to Descartes gepubliceerd. Adriaenssen studeerde eerder filosofie (cum laude) en Italiaans (cum laude) en promoveerde (cum laude) daarna in 2013 aan de Rijksuniversiteit Groningen op zijn proefschrift over scepticisme en representatie. Sinds kort is hij ook lid van De Jonge Akademie

20 november: Verlangen naar Oneindigheid ; Hilde Hoving

 Gedreven door verlangen naar oneindigheid of onsterfelijkheid heeft de mens het vermogen zichzelf te transcenderen ofwel te overstijgen. Binnen de traditionele filosofie zien we dat deze denkbeweging vorm krijgt in de veronderstelling van een bovennatuurlijke werkelijkheid. In haar inleiding zal Hilde in dit verband aandacht besteden aan het metafysische denken van Plato en Aristoteles en tevens laten zien hoe hun visie van invloed is geweest op de theologie. Binnen de moderne filosofie zien we een verandering in het denken t.a.v. oneindigheid. Hoe krijgt transcendentie vorm in het hier en nu zonder dat de grens van de tijdelijkheid wordt overschreden? Wat heeft dit te maken met een herwaardering van het lichaam of het belichaamd zijn?

Drs. Hilde Hoving is theoloog/kunstenaar en werkte o.a. als docent godsdienstfilosofie en genderstudies theologie/filosofie aan de NHL Leeuwarden. Zij leidt uitvaarten en houdt lezingen. Zij schildert en heeft met haar werk in 2017 geëxposeerd in de Grote Kerk te Leeuwarden en in 2018 in de Grote Kerk te Drachten.

Cursus Filosofisch Café

In de herfst start er weer een filosofiecursus die wordt gegeven door drs. Anna Riemersma (filosoof). In vier bijeenkomsten gaan we samen in gesprek over hoe we ons staande kunnen houden in de hedendaagse samenleving. Deze vier bijeenkomsten zijn gebaseerd op de thema’s van de maand van de filosofie van de afgelopen vier jaar. Allemaal thema’s die ons willen verleiden om na te denken over de ongelijkheid en hebzucht, de vrijheid van de grens, hoe de rust te vinden in de versnellingssamenleving en de wellicht noodzakelijke omslag in het politieke denken. Er zullen verschillende filosofen aan bod komen en in elke bijeenkomst staat het essay centraal dat voor dat thema is geschreven.

De cursus wordt gegeven in oktober op vrijdagochtend van 9.45-11.45 uur. Locatie: Looxmagracht 20 in Sneek.

5 oktober: Ongelijkheid (essay van R. Bregman en J. Frederik, ‘Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers’)

12 oktober: Vrijheid van de grens (essay van P. Scheffer, ‘De vrijheid van de grens’)

19 oktober: Versnellingssamenleving (essay van J. Hermsen ‘Melancholie van de onrust’)

26 oktober: Verbeelding aan de macht (essay van F. Halsema ‘Macht en verbeelding’)

De cursus kost € 80,00 (incl. koffie/thee en de uitwerking van de bijeenkomst die via de mail wordt verstuurd). Groepsgrootte is 12-16 personen. Voorkennis is niet noodzakelijk en u hoeft de essays niet vooraf te lezen om de cursus te kunnen volgen.

Graag aanmelden via de email denkwijzer@gmail.com o.v.v. naam, adres en telefoonnummer.

Column door Anna Riemersma: Lees dan… als u durft

Het is bijna vakantie en de leeskriebels beginnen ook al weer te komen, want voor mij is de zomer een tijd van lezen. En zal ik u eens wat verklappen? Het zijn niet de verzamelde werken van Plato of Martin Heidegger die op mijn nachtkastje liggen, maar liever een literaire thriller of nog beter: een goede horror!  Lees verder.

In 2019 kunt u de volgende data reserveren voor het filosofisch café:

15 januari

19 februari

19 maart

16 april

 

Nieuwsbrief 20 oktober 2017

Filosofisch Café Sneek

Nieuwsbrief oktober 2017

Een nieuwe start van het seizoen

Met trots presenteren we u de avonden van het Filosofisch Café Sneek voor dit seizoen. In vergelijking met eerdere berichten zijn er wat sprekerswisselingen. Maar het resultaat mag er zijn!
Hopelijk bent ook u weer met frisse moed begonnen. En om dan maar eens met de deur in huis te vallen:

Over waarom het onmogelijk is om gelukkig te worden van je werk… Een avond met Menno de Bree op 10 oktober.

De mens streeft van nature naar geluk, dacht Aristoteles al, en in onze tijd proberen we dat geluk vooral te realiseren in onze liefdesrelaties en in ons werk. De verhouding tussen liefde en geluk is echter nogal problematisch – vandaar dat we na een zekere leeftijd ons heil vooral in het werk zoeken. Maar ook dat is een vergeefse strategie, zal Menno de Bree beargumenteren aan de hand van het werk van diverse filosofen (o.a. Aristoteles, Nietzsche, Foucault, Han, Arendt, Schopenhauer). Het is bijzonder lastig om gelukkig te worden, en werk helpt ons vaak van de regen in de drup.

Menno de Bree (1974) studeerde filosofie (cum laude) en werkte bij Heineken en Nyenrode. Sinds 2003 is hij verbonden aan het UMCG, alwaar hij ethiek en filosofie doceert. Voor zijn onderwijs ontving hij diverse studentenprijzen. Daarnaast verzorgt hij denktrainingen en filosofiecursussen voor zorgprofessionals (www.brainfeed.nl), geeft hij veel publiekslezingen, en heeft hij een wekelijkse column in het Financieel Dagblad.

Datum: 10 oktober 2017
Locatie: Zalencentrum De Walrus, Grote Kerkstraat 10 Sneek
Tijd: 20.00 uur
Entree: 7,50 euro


Noteer de komende data alvast in uw agenda (kijk op onze website www.fcsneek.nl)

Dinsdag 14 november 2017:
Jan Flameling
Dinsdag 23 januari 2018:
Martien Schreurs
Dinsdag 13 maart 2018:
Tamarah Benima
Dinsdag 17 april:
Ronald Hunneman

Vooruitblik

Waarom rust?
Vorig jaar gaf Jan Flameling de lezing ‘luisteren naar het lichaam’ waarin hij de opvattingen van de neurobioloog Antonio Damasio, de filosoof Emmanuel Levinas en de boeddhistische meester Thich Nhat Hanh besprak. Op 14 november geeft Jan Flameling de lezing ‘Waarom rust?’ waarin u kennis maakt met de antwoorden van de Chinese wijze Laozi (‘dan doe je wat de weg vraagt’), de middeleeuwse mysticus Meister Eckhart (‘dan sta je vanuit naastenliefde in het leven’) en de denker uit het Zwarte Woud Martin Heidegger (‘dan besef je dat je in betrekkingen bent’).

Jan Flameling richtte in 1994 het Filosofisch Bureau Ataraxia op en werkt als docent aan de Internationale School voor Wijsbegeerte in Leusden. Hij geeft o.a. trainingen in morele oordeelsvorming bij de overheid en in de gezondheidszorg. Hij organiseert ‘denkvakanties’ in Griekenland, India en Jordanië.

En verder…
Tamarah Benima, rabbijn en journalist, zal spreken over de Joodse Beschaving op dinsdag 13 maart.

Martien Schreurs, universitair docent aan de Universiteit voor Humanistiek, zal op 23 januari spreken over het thema: Hoe kan humor ons weerbaar maken tegen stigmatisering, fanatisme en uitsluiting?

Ronald Hunneman is een ‘oude bekende’ in het Filosofisch Café. Door zijn beeldende en puntige presentaties hebben we een ‘abonnement’ op hem. Op 17 april zal hij spreken over de Kunst van het Genot.


Column
Leest u ook onze columns op de website? Deze maand de column van Anna Riemersma:
“De vakantietijd is al weer voorbij en we maken ons weer op voor het oppakken van de routine die door veel mensen even wordt losgelaten. Het lijkt net of in de zomermaanden het leven even kalmer aan geleefd wordt. Zo worden in de zomer ook veel vakanties gepland: er even tussen uit. Waar tussenuit?…”
Lees verder 

Nieuwsbrief 19, Februari 2017

Gaat de moraal het winnen van de rancune?

Sybe Schaap spreekt op 13 maart in ons Filosofisch café. Hij is politiek filosoof en namens de VVD lid van de eerste kamer.

In zijn laatste boek ‘Rechtsstaat in verval’ (2016) schetst Schaap de sluipende omwenteling die zich, in zijn ogen, voltrekt in het hart van onze democratische rechtsstaat. Een proces dat zich, zo meent de auteur, als rot invreet in onze sociale en politieke instituties. Kon je van het nazisme en communisme nog zeggen dat het van ‘buitenaf’ kwam, het populisme is, naar de smaak van Schaap, een kracht die van binnenuit de samenlevingsorde ondergraaft. En is daarmee, in zijn ogen, qua tactiek vergelijkbaar met de linksradicale vernieuwingsbeweging uit de jaren zestig en zeventig. ‘Over de lange mars door de instituties’ is de ondertitel die Schaap zijn boek heeft meegegeven. Het was in de jaren zestig het gevleugelde adagium van politieke activisten als Rudi Dutschke c.s, die met hun neo-marxistische vernieuwingsbeweging de macht van partijen, vakbonden, media, maatschappelijke organisaties en ambtenarij wilden uithollen in naam van de vrijheid. Volgens Schaap is de PVV met een vergelijkbare mars bezig, waarmee de partij deel uitmaakt van een brede politiek-maatschappelijke beweging. De opkomst van het populisme is volgens Schaap eveneens te wijten aan het neoliberalisme en het postmodernisme. Hij hekelt het vijanddenken dat populistische partijen propageren. De boosheid onder de burgers wordt alsmaar meer aangewakkerd. De rechtsstaat wordt ontkend en daarmee aangetast. Met name dat laatste baart Schaap zorgen. De instituties en de waarden die de rechtsstaat schragen en die zorgvuldig zijn opgebouwd, worden door het populisme ondermijnd. Tegen dat gevaar wil Schaap met zijn boek waarschuwen. Schaap hoopt dat de moraal het weer gaat winnen van de rancune en dat mensen overtuigd raken van het belang van een institutioneel geordende samenleving, alleen dan is er kans op een ommekeer.

2017 voortvarend gestart!

Al weer twee avonden liggen achter ons. Op dinsdag 10 januari jl. spraken we onder leiding van filosoof dr. Pieter Boele van Hensbroek over democratie. Burgers stellen democratie zeer op prijs, maar lijken zich af te keren van de politiek. Bieden een ander kiesstelsel, meer burgerparticipatie en referenda misschien verbetering? Door globalisering, Europa en migratie verliest de nationale democratie haar contouren. En willen burgers eigenlijk wel voortdurend meedoen? Onze cafébezoekers hadden volop vragen en opmerkingen. Kortom, een interessante filosofische avond, voor herhaling vatbaar.

De denkster

Op dinsdag 7 februari verraste Jan Keij ons met een gloedvol betoog over Levinas. Levinas tart ons westerse denken door het ‘andere’ en de ‘ander’ centraal te stellen. Met rake teksten uit de literatuur en eenvoudige voorbeelden uit het dagelijks leven maakte Jan Keij aannemelijk dat die ander ons niet onberoerd kan laten en fundamenteel is in onze menselijke conditie. We zijn niet op onszelf. We kunnen de ‘roeping’ van de ander niet negeren als we gelukkige mensen willen zijn.

‘Je kunt de lucht niet bezitten’

Deze gedachte staat aan de basis van de beroemde toespraak van Chief Seattle in 1854. Die toespraak wordt opnieuw tot leven gebracht op dinsdag 28 februari in de Zuiderkerk in Sneek. We kregen op de laatste café-avond diverse verzoeken om meer informatie over de avond. En, hoewel niet georganiseerd door het Filosofisch Café, belooft dit een bijzonder inspirerende avond te worden. Acteur, dansmeester en coach Jan Pieter van Lieshout verbindt met zijn performance deze negentiende-eeuwse toespraak met onze tijd. Nog steeds denken we de aarde, de lucht en elkaar te kunnen bezitten! In een tijd van polarisatie en verschansing achter de dijken is het thema van de verbinding bijzonder actueel. Adres: Rienck Bockemakade 7. Aanvang: 20.00 uur. Toegang: € 7,50. Georganiseerd door de vrijmetselarij Sneek, is de avond bedoeld voor een groot publiek. Aanmelden: info.loge277@vrijmetselarij.nl

En wat staat ons nog meer te wachten!

Op 4 april spreekt Ronald Hunneman over ‘kunsten maken denken’

De filosoof Ronald Hunneman is een oude bekende in ons café. Hij deelt in april zijn nieuwste bevindingen met ons n.a.v. zijn proefschrift. Kunsten zijn meer dan decoratie. Goede kunstwerken bepalen het denken van kijkers en luisteraars.

Het Filosofisch Café vindt plaats in
Zalencentrum de Walrus, Grote Kerkstraat 10 Sneek. 
Entree € 7,50-
We starten om 20.00 uur.

Nieuwsbrief 18, december 2016

Terugblik filosofieavond met Jan Flameling

Dinsdag 15 november jl. filosofeerde Jan Flameling uit Amsterdam over het thema ‘Naar het lichaam luisteren’. Uitzonderingen daargelaten heeft de filosofie emoties altijd wantrouwend bejegend en ze grotendeels verwezen naar het onbeduidende domein van de dieren en het vlees. Emoties waren te subjectief, te vluchtig en te vaag: emoties stonden tegenover de rede. Deze opvatting uitte zich in een lichaamsvijandelijke  houding.  Het is Antonio Damasio die via publicaties als ‘De vergissing van Descartes’, ‘Het gelijk van Spinoza’ en ‘The feeling of what happens’ aangeeft hoe gevoel én lichaam samen met de rede  ons bewustzijn vormen. Daarvoor had Friedrich Nietzsche het lichaam zijn terechte plaats al weer teruggegeven.

Tegenwoordig beginnen filosofen als het ware opnieuw, nu  er van uitgaande  dat vrijwel alle werkelijke of herinnerde voorstellingen gepaard gaan met een reactie in de emotionele machinerie: sterker, voor de motor van de rede is emotie vereist, vandaar dat de rede zelf vaak slechts een bescheiden rol speelt. Filosofen als Emmanuel Levinas, geïnspireerd  door Martin Heidegger, schrijft  in ‘Het menselijk gelaat’ over aandachtig aanwezig zijn en openheid voor de ander. Dit onder het mom ‘de ander in ons’. De oosterse filosoof en boeddhist Thich Nhat Hanh geeft praktische ideeën die angst, woede en verdriet tegengaan om zo ‘de kunst om in aandacht te leven’ te oefenen.

10 januari: Alternatieve vormen van democratie: misleidend of bevrijdend?

De discussie over onze democratie zit vol tegenstrijdige claims. Luid klinkt in de media dat het huidige systeem ernstig faalt en aan revisie toe is; toch meten politicologen een grote en niet afnemende steun voor ons systeem onder de bevolking.
Het referendum zou tot ‘echte democratie’ leiden, toch kent de geschiedenis vele huiveringwekkende voorbeelden van referenda. Alternatieve vormen van democratie op lokaal niveau (bijvoorbeeld G 100, deliberatieve peilingen, lotingsdemocratie) worden uitgeprobeerd:
is dit het begin van nieuw leven in de democratische samenleving, of is het gerommel in de marge terwijl de sluwe macht van het geld en de media juist onaangetast blijft? Kunnen we enige orde brengen in deze rommelige discussie?

Filosoof dr. Pieter Boele Van Hensbroek van de Universiteit van Groningen (Globalisation Studies) gaat dieper in op reële alternatieve vormen van democratie op lokaal niveau, vormen die mogelijk meer aan de veranderde eisen van deze tijd voldoen. Kom,  denk en praat mee!

7 februari: Jan Keij over Levinas

Jan Keij studeerde tijdens zijn werk als onderwijzer filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn afstuderen (cum laude) promoveerde hij op de filosofie van de Franse filosoof Emmanuel Levinas (1906-1995).

We ervaren in de relatie tot de ander allereerst en meteen dat we verantwoordelijk zijn voor die ander.
Jan Keij toont dat in zijn lezing aan door allereerst aan te sluiten op de alledaagse praktijk. Hij geeft aan hoe alleen al het loutere feit dat iemand in mijn buurt komt, kan leiden tot een ‘automatische’ focus op die ander: we ervaren dat in bijvoorbeeld de drang iets te zeggen. Die drang iets te zeggen analyseert hij als een uitdrukking van mijn ‘instaan voor de ander’. Levinas noemt dit ‘appèl’: geroepen worden. Diverse voorbeelden en fraaie literaire uitspraken in de lezing van Jan Keij zullen dit bevestigen.

13 maart: Sybe Schaap over onze rechtsstaat
Donkere wolken lijken zich samen te pakken boven onze democratische rechtsstaat. Deze dankt zijn bestaan aan een langdurig ontwikkelingsproces. De rechtsstaat biedt de mens emancipatie, rechten en vrijheden. Deze verworvenheden houden alleen stand als ze hun basis vinden in een institutionele orde. Echter, de institutionele orde, en daarmee de democratische rechtstaat, is in verval. Hét symptoom van dit verval is het populisme. Sybe Schaap geeft deze waarschuwing af in zijn nieuwste boek dat hij in Sneek komt toelichten. Als het u bevalt kunt u ter plekke een exemplaar kopen in ons café.

4 april: Ronald Hunneman over ‘kunsten maken denken’
De filosoof Ronald Hunneman is een oude bekende in ons café. Hij deelt in april zijn nieuwste bevindingen met ons n.a.v. zijn proefschrift. Kunsten zijn meer dan decoratie. Goede kunstwerken bepalen het denken van kijkers en luisteraars.

Het Filosofisch Café vindt plaats in
Zalencentrum de Walrus, Grote Kerkstraat 10 Sneek.
Entree € 7,50-
We starten om 20.00 uur.

Nieuwsbrief 17, oktober 2016

‘Leven is niet veel anders dan babbelen, verjaardag wensen en met een glimlach aan iets anders denken,’ zei Carmiggelt ooit. Zo niet voor de bezoeker van het Filosofische Cafe in Sneek. We bieden u dit seizoen weer mooi denkwerk. Van harte welkom!

Een prikkelende start op 11 oktober

Zeer toegankelijk! Glashelder! Prikkelend….!
Dat zijn de kwalificaties die filosoof Jan Bransen kreeg voor zijn boek Laat je niets wijsmaken. Jan Bransen komt naar het Filosofisch Café in Sneek op 11 oktober. Hij ziet zichzelf het liefst als een kruising tussen een schoolmeester, een filosoof en een cabaretier. Hij denkt hardop, is een reisleider in gedachtegangen. Filosofie is volgens hem niet iets geleerds voor achter een bureau of voor in een bibliotheek..

In zijn voordracht zal Jan Bransen een pleidooi houden voor ons gezonde verstand, een natuurlijk vermogen dat het tegenwoordig moeilijk heeft als gevolg van de opmars van deskundigen, vertegenwoordigers van de kennissamenleving die wij voor onszelf en elkaar opgetuigd hebben. Een onbedoeld bijeffect van de kennissamenleving is dat leken en deskundigen elkaar in een onfortuinlijke houdgreep gevangen houden als gevolg waarvan zowel de leken als de deskundigen hun vermogen dreigen te verliezen om de onderzoekende houding aan te nemen. En juist die houding is zo kenmerkend voor de pratende diersoort die wij zijn. Aan de hand van veel voorbeelden uit de wereld van opvoeding, gezondheidszorg en de massamedia zal duidelijk gemaakt worden wat de diverse bouwstenen van ons gezonde verstand zijn, waarom we niet moeten denken dat wetenschap tegenover gezond verstand staat en hoe we de verhouding tussen wetenschappelijke kennis en ons gezonde verstand in juist perspectief kunnen leren zien.

Locatie: Zalencentrum de Walrus, Grote Kerkstraat 10 Sneek
Tijd: 20.00 uur
Entree: 7,50 euro

Het denkende lichaam…. op 15 november

Filosoof Jan Flameling komt spreken over ‘luisteren naar het lichaam’.  Wat is de invloed van ons lichaam en onze gevoelens op ons denken en ons handelen? Hebben Plato en Descartes zich vergist? Beschikt ons lichaam over een voelend weten van wat er gaande is en gevraagd wordt?
Jan Flameling richtte het filosofisch bureau Ataraxia op en werkt als docent aan de Internationale School voor Wijsbegeerte in Leusden. Hij geeft o.a. trainingen in morele oordeelsvorming bij de overheid en in de gezondheidszorg. Hij organiseert ‘denkvakanties’ in Griekenland, India en Jordanië.

Nieuwsbrief 16, mei 2016

We kijken terug..

Op een mooi filosofisch jaar in Sneek. De bezoekersaantallen stemden tot tevredenheid. De sprekers wisten ons te boeien. Ons nieuwe onderkomen in het Cultuur Kwartier Sneek beviel goed en er vonden mooie gesprekken plaats in het Atrium. Na de zomervakantie gaan we er weer enthousiast tegenaan. Doet u ook weer mee?
De werkgroep FCS: Afke, Christa, Jans, Durk, Piety, Willem, Ria, Wiekie, Sjaak en Rien

Over tegenstellingen

Dinsdagavond 10 mei a.s. om 20.00 uur hebben we een boeiende  filosofische avond met als titel: beheksing door tegenstellingen (dichotomieën) 

Filosoof Ronald Hünneman stelt dat wij steeds opnieuw een voorkeur blijken te hebben voor tegenstellingen: contrasten tussen lichaam én geest, vrouw én man, mooi én lelijk, kunst én wetenschap, en ga zo maar door. Het denken in dergelijke tegenstellingen is dominant en het lijkt erop dat we alleen vandaaruit onze ingewikkelde  maatschappij kunnen begrijpen. Veel discussies in de nationale en Internationale politiek (zoals over de EU) en de samenleving (zoals rond Zwarte Piet en de wijze waarop een filosoof als Rob Wijnberg over sportscholen schrijft) kunnen niet worden begrepen zonder te vervallen in tegenstellingen. Toch is begrijpen door  tegenstellingen te creëren niet per se  noodzakelijk. Sterker het kan volstrekt anders en dat zal filosoof Hünneman  op filosofische en humoristische wijze in het Filosofisch Café Sneek voor het voetlicht brengen.

Ronald Hünneman is filosoof en docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en Erasmus Universiteit Rotterdam.

 

 

 

Terugblik op de vorige avond.. 
Filosoof Frits Meijering nam ons in het Filosofisch Café van 5 april jl. mee van het  mythisch, ontologisch naar het functionele denken. Meijering poneerde een boeiend denkmodel voor onze huidige complexe samenleving. Kritisch nadenken en niet altijd direct reageren, is daar een onderdeel van.